Tartışmanın en önemli 14 kuralı
Hani yaşanmış bir hikaye vardır hep anlatılır; Ressamın biri bir tablo yapmış ve şehrin en kalabalık yerine bırakmış. Tabloyla birlikte bir not kağıdı ve bir de kırmızı kalem koymuş. Kağıtta hatalı yerleri işaretleyiniz yazıyormuş akşam ressam geldiginde bütün resim çizikler içindeymiş. Ertesi gün aynı resimin bir benzerini aynı yere bırakmış ama bu sefer bir tablo yapmak için gerekli bütün malzemelerle birlikte bırakmış not kağıdını. Akşam geldiğinde ne görsün! hem resim hem de not kağıdı tertemizmiş. Bazen eleştirmeyi, eleşirilmeyi, tartışmayı bilemiyoruz.
Tartışma usûl ve adâbı
Tartışmanın tanımını; belli bir konuda iki insanın karşılıklı görüşlerini beyan etmesidir şeklinde yapabiliriz. Tartışma usûl ve adabını bilmek tabi ki tanımını bilmekten daha önemli. Tartışmak belki de dünyadaki en faydalı işlerden biridir. Ancak karşınızdakine saygınız yoksa veya tartışma adabını bilmiyorsanız hiçbir fayda sağlamaz hatta size veya karşınızdakine zarar bile verebilir.
1) Münazaradan maksat, hakikati bulmak olmalıdır.
2) Kişiye ait itikatlar ele alınırken dengeli bir üslup kullanılmalıdır.
3) İnatlaşmaya gidilmemelidir.
4) Konuşmacılar sözü aşırı uzatmamalıdır.
5) Konuşmada asıl meselenin dışına çıkmamalıdır.
6) Konuşmacılar karşı tarafın söylediklerini bir kağıda not alırlarsa, daha seviyeli bir konuşmaya vesile olur.
7) Münazara esnasında gülme, çırpınma, kızma, sesi yükseltme nezaketsizliktir.
8) Konuşmacı muhatabın sözünü kesmemelidir.
9) Alaycı, kindar, kibirli kimselerle tartışmamalıdır.
10) Tartışırken muhataba gayet zarif davranmalı onu küçük düşürmemelidir.
11) Konuşmacı iddialarını kesin delillere dayandırmalıdır.
12) Muhataplar peşin hükümlerden sıyrılarak getirilen delilleri, eğer doğruysa kabul etmelidir.
13) Delil kati ise tartışma uzatılmamalıdır.
14) Tartışma uygun zeminde yapılmalıdır.
KONUŞMA ADABI
1) Söylediği sözün nereye varacağını düşünmek.
2) Dünya ve ahiret için faydası olmayan sözleri söylememek.
3) Sözleriyle kimsenin gönlünü kırmamak.
4) Musibet ve felaket getireceğinden korktuğu şeyi söylememek.
5) Konuşurken başkasının sözünü kesmemek.
6) Bir insanı över veya yererken aşırıya kaçmamak.
7) Büyüklerin yanında yüksek sesle konuşmamak.
8) Boşboğazlık, gevezelik yapmamak.
9) Söylerken ağzını eğip büzmemek, ustalık, bilgiçlik taslamamak.
10) Konuşurken karşısındakini hiçe sayarak ukalalık yapmamak; onun sözlerinde ayıp ve kusur aramamak.
11) Dilini lanete, küfüre ve kaba konuşmaya alıştırmamak.
12) Kendisine verilmiş bir sırrı başkasına söylememek.
13) Yalan yere söz vermemek, yapamayacağı bir şeyi söylememek.
14) Yalan söylemekten, yeminden, gıybet etmekten, koğuculuktan sakınmak.
15) Başkalarıyla alay etmemek; kimseye kötü bir ad takmamak.
TOPLANTI ADABI
1) Toplantı saatlerine uymaya çok dikkat etmek.
2) Bir gecikme mevzu bahis olacaksa, bu durumu toplantıyı yapacak olan kişiye bildirmek.
3) Toplantılara hazırlıklı gitmek; istenen her dosyayı eksiksiz olarak getirmek.
4) Uzun sürecek toplantılar için önceden, gerekli ikramları hazırlamak.
5) Bir toplantıya herkesi iğrendirecek elbise ve fena kokularla gitmemek.
6) Mecliste daima güler yüzlü olup, ekşi suratlı ve geveze olmamak.
7) İleri geçip oturmamak; hakkı olmadıkça ileriye geçmemek.
8) Kendisinden yaşça ve bilgice yüksek olanlara hürmet etmek.
9) Oturanlara sıkıntı verecek hallerden sakınmak.
10) İki kişi arasına oturmak lazım gelirse, onların iznini istemek.
11) Sonradan gelene yer göstermek.
12) Toplantıya ev sahipliği yapanın misafiri uğurlaması.
13) Kalabalık içinde iki kişi arasında gizli konuşulmaması.
14) Esnememek, mecbur olursa eli ile ağzını kapamak.
15) Öksürme veya geğirme ile çevreyi rahatsız etmemek, tiksindirmemek.
16) Meclis ve toplantılarda edebe riayet etmek.
17) İlim sahipleri ve yaşlılar baş tarafa geçirmek.
18) Sert geçeceği bilinen bir toplantıya yumuşak bir ses ve güler yüzle başlanırsa gergin hava büyük ölçüde yumuşayabilir.
