Korona Virüsü ile ilgili detaylı bilgilendirme

KORONA VİRÜSÜ Nedir?

Korona virüsü Baltimore virüs sınıflandırmasına göre pozitif yönelimli tek iplikçikli RNA virüsüdür. Ortalama olarak 125nanometre çapında [(1nm=10^-9 metre)(0.125 mikro metre µm)] 25-32 kilobaz uzunluğundaki (1 kilobaz=1000 baz) genoma sahiptir. En büyük genoma sahip RNA virüsüdür. ALFA BETA GAMA DELTA olarak 4 cinste sınıflandırılır. COVİD, BETA cinsine ait bir türdür. SARS ‘ ta BETA cinsine aittir. Zarflı bir virüstür. Zarfı lipid yani yağ ağırlıklıdır dolayısıyla faaliyeti çevreye duyarlıdır. Mutasyon sonucu oluşan COVİD, korona virüslerin içindeki yeni bir türdür.

Korona Virüs Genomu

Pozitif yönelimli olması genomunu mRNA (protein sentezinde genomu okuyandır, protein sentezinde kullanılan çeşitler m RNA t RNA r RNA) gibi kullanması anlamına gelir. Negatif yönelimli bunun tam aksidir. Yani pozitif yönelimli olması protein sentezi süre ve kaynakta fayda sağlar. Negatif yönelimli tek iplikçikli RNA yapılıya örnek; Ebola, Hanta, Kırım Kongo verilebilir. Mutasyonlar genomdaki kendiliğinden veya çevresel etmenlere (Laboratuvar…) (Mutajen: Mutasyon oluşturabilecek çevresel etmenlerdir. Kimyasal , UV , sıcaklık…) bağlı olarak gerçekleşebilen hatalardır.

Kendiliğinden gerçekleşmesi ise normal eşlenme, okunma gibi süreçlerde yapılan hatalardan meydana gelir. Dolayısıyla ne kadar fazla okunma eşlenme gibi süreçler olursa mutasyona yaklaşılır. Yani bir virüs ne kadar yayılıyorsa ne kadar ürüyorsa mutasyona da o kadar yaklaşılır. COVİD ise yani yeni tür korona virüs ise alt yeni tür oluşturacak kadar mutasyon geçirdi.

L ve S alt türleri şu an mevcut. İlk başlarda yayılan COVİD genel olarak belirlenen S alt türüdür. Yeni alt tür L daha agresif ve öldürücüdür. Mutasyon tamir edici olaylar da mevcuttur.

Tek iplikçikli RNA virüsleri mutasyon oranı çift iplikçikli DNA mutasyon oranından oldukça yüksektir. Tek iplikçikli DNA da ise tek iplikçikli RNA dan pek farkı bulunmamaktadır. Yani mevcut genomun eşleniğinin olması mutasyon tamirinde önemli bir konumdadır.
RNA DNA Gerçekleşen mutasyonların oldukça az yüzdeli kısmı yapıya fayda sağlar. Faydadan kastımız virüs için üremektir. Virüs faaliyetlerini bir konakta sürdürmek zorundadır. Virüs, mutasyon geçirerek konağı yok edecek hale geldiğinde konak yok olur ve üremesi kısıtlanır, öldürücü virüs yok olur ve elenir.

Korona Virüs Bilimsel Açılımı

Dolayısıyla doğal seçilimdeki virüsün kendisi için faydalı mutasyonu konak canlı (İnsan–Hayvan) için öldürücülüğünü azaltacak mutasyonlardır ki böylece çokça üreyebilsin. Örneğin normal grip virüsün öldürücülüğü binde 1’dir, dolayısıyla virüs konağı (İnsan–Hayvan) öldürmediğinden üreme fırsatı bulur. Korona virüsünün öldürme oranı başlarda % 2 idi. Bugün an itibariyle %4.49’dur.
Gelişmemiş ülkelerde (Hindistan vb.) veya yaşlı nüfus barındıran (İtalya vb.) ülkelerde virüsün öldürücülüğü artacağı bu yüzden hayatını kaybeden insanların yüzdesi de artacaktır.
Yani yeni çıkan alt tür L daha agresif ve öldürücü olması sebebiyle daha kısa sürede elenecektir ve ilk tip olan S yayılmaya devam edecektir.
Mutasyonlar genellikle doğal seyrinde zarar verdiği için çok sık mutasyona uğrayan virüsler olan RNA virüsleri nükleotid sayısını az tutmaya çalışır. Eşlenmede ya da protein sentezinde nükleotid sayısı ne kadar fazlaysa o kadar mutasyona yaklaşacaktır ve mutasyonlar zarar verdiği için nükleotidi az olanlar daha fazla üreme imkanı bulur. Korona virüsler en fazla nükleotid sayısına sahip RNA virüsleridir.

Korona Virüs için Hijyen

Zarf virüste lipit ağırlıklıdır. Lipit yapısı bozulursa virüs etkinliğini yitirir. Sabun, etil alkol, eter, kloroform deterjan, UVC ışınları, Güneş ışığı vb. etkenler bu yapıyı bozmaktadır.

Korona Virüs Belirtileri, Kaç Günde Ortaya Çıkar

Korona Virüs Kuluçka Süresi

COVİD, 2-14 gün arasında olmakla birlikte, ortalama 5.1 günde belirti vermektedir. Belirtileri %88 düşmeyen ateş, %67 kuru öksürük, %19 nefes darlığıdır. Bulaşmasından sonra 1-3 gün içinde griple benzerlikleri de mevcuttur.

Çoçuklar, Gençler, Yetişkinler ve Yaşlılarda Korona Virüs

Ölüm ortalaması bulaşmasından +-20 civarı günde gerçekleşmektedir. Erkekler kadınlardan fazla etkilenmektedir ( 2.8:1.7). Yaşlılar 60 yaş üstü ölüm oranı ortalama %32 iken çocuklarda 0-9 yaş arasında ölüm yoktur. 10-39 yaş arası %0.2 Sağlıklı bireylerde ölüm oranı %0.9. Diyabet hastalarında % 7.5 Kanser hastalarında %5.6 Hipertansiyon hastalarında ise % 6 dır.Hastalığı tedavi olup geçirenlere ise tekrardan bulaşabilme ihtimali bulunmaktadır. Bu ihtimal %1.01 dir. Yani tedavi olup hastalığı geçiren 10000 kişiden 101’i bu hastalığa tekrardan yakalanabilir.

Korona Virüs Geçiren Kişiye Tekrar Bulaşır mı?

Korunmak için ABD standartlarından olan N95(%95 koruma), N99 ve N100 Avrupa Türkiye standartları FFP3 koruyuculuk sağlar. N95 FFP3 0.1 mikron ve üzerini %95 ihtimalle filtreler. Bu maskenin önündeki plastik kapak filtre değildir. VENTİL dir. Ventil filtresiz olarak tek yönlü hava geçirir.

Korona Virüs Bulaşma Yolları

Korona Virüs’ten Korunma Yöntemleri ve Metodları

Nefes vermemizi sağlar. Hastaların takması hastalığın yayılımını artırır. Maskenin bütünü filtredir. Virüslü kişi öksürdüğünde, hapşurduğunda virüsü sıvının içinde dışarı salar. Bu sıvı parçası ise büyüktür. (5 mikron kadar) Dolayısıyla cerrahi maske de koruyuculuk sağlamaktadır. Yanları açık diye korumama durumu yoktur, böyle bir anlayış mantıksızdır. O zaman hastaların veya sağlıkçılarında takmaması mı gerekir ?
Kronik rahatsızlığı olanlara da önerilmemesi gerekir ancak bunlara önerilir. Bu durumun sebebi tüm toplumun maskeye talep etmesi durumunda esas ihtiyacı olan bu kesimin maskesiz kalması ihtimalidir. Ancak sıvı içinde virüsle değil de sadece virüsle temas varsa cerrahi maske korumaz. Sıvı içindeki virüse karşı cerrahi maske koruyuculuk oranı bilinirse (%60 kesin bilgi değildir.) n tane ardı ardına takılan maskenin teorik olarak koruyuculuk yüzdesi hesaplanabilir.

N tane cerrahi maskenin koruma yüzdesi=100-(100x(1-Bir maskenin koruma yüzdesi)^N )                   N: AĞZINIZA TAKTIĞINIZ MASKE SAYISI
ÖRNEK: 5 mikrona %60 koruyuculuk sağladığını varsayalım. 3 tane takarsanız N=3
100-(100X(1-0.6)^3)            100-6.4=93.6

SAĞLIKÇILAR İÇİN
Virüslü hasta 1 tane cerrahi maske taktığını varsayalım. Sağlıkçı ise 3 tane cerrahi maske taktığın varsayalım. Bu durumda hesabı 4 maske gibi yaparız.

100-100x(1-0.6)^4        100-2.56=97.44       yani 5 mikron için %60 koruyan cerrahi maskelerden 4 tane ardı ardına takılırsa 5 mikronluk parçalara karşı %97.44 koruyuculuk elde erer.

Ya da sağlıkçı 3 tane taktı hastada da 1 tane varsa korunma yüzdesi 5 mikron için %97.44 tür. %60 tan %97.44 ‘e çıkmıştır.

ÖNEMLİ: Bu durum 4 tane cerrahi maskenin FFP3 ün yerine geçtiği anlamına gelmez. FFP3 0.1 mikron ve üzerini %95 engellerken 4 cerrahi maske 5 mikron ve üzerini %97.44 engeller. Hava yolu üzerinden tıbbi girişimlerde kullanılamaz.

TÜRKİYE VAKA SAYISI(BELİRLENEN)

1. 11 MART         1
2. 12 MART         1
3. 13 MART         5
4. 14 MART         6
5. 15 MART        18
6. 16 MART        47
7. 17 MART         98
8. 18 MART        191
9. 19 MART       359
10. 20 MART      670
11. 21 MART         947
12. 22 MART       1236
13. 23 MART       1529
14. 24 MART       1872
15. 25 MART       2433

XY^N ifadesi gerçek hasta sayısıdır. Belirlenen vaka sayısı ise gerçek hasta sayısının belirli bir yüzdesidir.Yani gerçek hasta henüz belirlenememiştir. Gerçek hasta için yapılan daha tutarlı hesap durumunda yüzde ve ilk hasta sayısı sabit kaldığı için tek değişen Y^N ifadesidir. Bizim yaptığımız hesapla aynı oranı verecektir. Belirlenen belirlenmeyen ayırt etmeden tüm hasta sayısını veren hesap gerçek hasta sayısı  için yapılan hesaptır.

1 Hastanın Tahmini Bulaştırma Sayısı Hesaplama

Dolayısıyla belirlenen hasta sayısının 1 önceki güne oranı bize belirlenen hasta sayısına göre kişi başı bulaştırma sayısını verir.Bu oranlar 1236/947=1.3 1529/1236=1.23 1872/1529=1.22 2433/1872=1.29 olur. Bunların ortalaması 1.26’ dır. Mevcut gidişat devam ettiği takdirde(bu sayı önlemlere test sayısına gibi etmenlere göre değişebileceği için son birkaç günlük tahmin daha tutarlı olur.) 2433×1.26 bize bir sonraki günün vaka sayısını yaklaşık tahmini olarak söyler. Yani bir sonraki belirlenen vaka sayısı 3065 civarı olur.

COVİD 19 , 2019-n COV(NOVEL KORONA VİRÜS) ya da SARS-COV2

Çıkışı ise bir muammadır. Ancak Orta Çin’in en büyük kenti olan ulaşım , ticaret vb. gelişmiş bir şehir olan Wuhan’da çıkışmıştır. Çin yeni yılında yani Çin bayramında çıkışı ve küresel iktisadi krizin arifesinde çıkıyor olması tesadüf olmaması bizce mantıklıdır.Wuhan belediye başkanı Çin bayramı sebebiyle 11 milyonluk kentte 5 milyonunun şehri terk ettiğini söyedi. Yayılımı için bu başlangıç şartları avantaj sağlamaktadır. Yani Türkiye’ de virüs çıkarmak istesek Ankara’da Kızılay’da ve bayram zamanında çıkarmak mantıklıdır. Dünya iktisadi krizle beraber dönüşümün eşiğinde bulunmaktadır. COVİD bu süreci oldukça hızlandırmıştır. İktisadi endekslere bakarak 2008 krizi ile karşılaştırabilirsiniz. Küreselci ailelerin dünya parası çıkartması yönünde bir gelişmedir. Eğer COVİD yetmezse yeni bir akla gelmeyen şokla karşılaşabilirsiniz. Komplo teorisi yaftasıyla bu konuların gerçekliğin yadsımak size zarar verecektir.

Ahmet Akdel

Han da yolcu, ofiste çaycı, evde baba

See Full Bio