Hiç şüphesiz efendimiz, Peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v.) insanlığın en faziletlisidir. Ondan sonra ümmeti Muhammed’in en fazîletlisi Hz.Ebû Bekr es-Sıddîk, Hz. Ömer’ul Faruk, Hazret-i Osman-ı Zinnureyn ve Hz. Ali Kerremallâhü Veche’dir. Radiallahu Anhum (Allah hepsinden razı olsun). Hz. Allah celle celalühü dünyanın yaratılışından kıyamet sabahına kadar olan süre zarfında insanlığa rehber olacak Peygamberler göndermiştir. Bu peygamberlerin sonuncusu Hatemu’l Enbiya efendimiz Muhammed Mustafa Sav’dir. Peygamberimizden sonra İslâm aleminin manevi ihyası için Mürşid-i Kamiller vazifelendirmiş. Bu Mürşid-i Kamiller Silsile-i Saadat ile birbirine bağlı Hz. Peygamberimizin ehli sünnetine tam inanan, yaşayan ve kıyamete kadar yaşatılması için mücadale eden talebe yetiştiren müstesnâ zatlardır.
Nitekim Sahih buhari 9.cilt 1409.hadis’te Peygamber Efendimiz
“Benden sonra nebi gelmeyecek, alimler gelecek, halifeler gelecek, onlara tabi olan bana tâbî olur, onlara asi olan bana asi olur.”
Buyurmuşlardır. Bu zâtların dışında İslâmı hakkıyla yaşamış ve Allahın izniyle evliyâlık makamına yükselmiş keramet sahibi veli zâtlar vardır. Bu zâtlardan biri de Somuncu Baba’dır.
Somuncu Baba Kimdir?
Yıldırım Bayezıd devrinin Horasan erenlerinden Malazgirt Savaşı’ndan sonra Anadolu’yu manevi fetih için gelen Şemseddin Musa Kayseri’nin oğludur. Miladi 1331 Hicri 731 yılında Kayseri’de doğmuştur. İlk tedrisatını babası Şemseddin Musa Kayserî’de yapmıştır. Şam, Tebriz ve Erdebil’de eğitim ve tahsil hayatını sürdürmüştür. Şeyh Hamîd-i Velî, Hamîd-i Aksarayî ve Hamîd-i Kayserî olarak bilinir. Somuncu Baba onun lakâbıdır. Nakşibendî şeyhi Bayezid-i Bistâmi‘den manevi terbiye almış ve ruhaniyetlerinden istifade etmiştir. Asırlarca Anadolu’da manevi etkisi devam eden Hacı Bayram Veli’nin emiri olduğu Bayrâmiye tarikatı, Anadolu’nun etkili cemaatlerinden Halvetiye ve Celvetiye tarikatlarının manevi reislerindendir.
Somuncu Baba’nın Hayatı
İlim tahsilini tamamladıktan sonra Anadolu’da Bursa’ya yerleşmiştir. Bursa’da çilehanesinin yanında ekmek fırını yaptırmış burada hazırlanan somunları halka sokak sokak “somunlar, müminler” nidasıyla dağıtmıştır. Bu sebeple Şeyh Hamid-i Veli “Somuncu Baba” ve “Ekmekçi Koca” olarak da tanınmıştır.
Somuncu Babanın Kerameti
Niğbolu Savaşı’nı kazanan Yıldırım Bayezıd Hz.Allah’a şükür nişanesi olarak Bursa Ulu Camii’yi yaptırmış camiinin açılışında ilk hutbeyi damadı Emir Sultan‘ın okumasını arzu etmiştir. Lâkin Emir Sultan, kendisinden daha alim bir zatı tanıdığını, onun okumasının gerektiğini söylemiştir. O güne kadar halk tarafından basit bir fırıncı olarak bilinen Somuncu Baba‘yı büyük ısrarlarla kürsüye çıkartmış. somuncu baba verdiği hutbede fatiha’nın tefsirini yapmış. fatihâ’yı yedi değişik şekilde tefsir etmiş. ilkini herkes anlamış, ikincisini biraz mürekkep yalamış olanlar, üçüncüsünü alimler, dördüncüsünü ilimde derinliğe ulaşmış olanlar anlamış. beş, altı ve yedinci tefsirleri kimse anlamamıştır. İlimde derinliğini görüp şaşıran halk cami çıkışında Somuncu Baba’nın elini öpmeye kalkmış Fakat bir keramet olarak caminin üç kapısından da çıkanlar kapı önünde somuncu babanın elini öptüklerini söylemişlerdir. Bu olaydan sonra halk nezdinde ünlenen Somuncu Baba, gizli saklı kalmadığı için endişelenmiş ve Bursa’dan ayrılmış Aksaray’a yerleşmiştir. Burada Hacı Bayram-ı Veli’yi yetiştirmiştir.
Somucu Baba Eserleri, Talebeleri
Somuncu Baba Yıldırım Bayezıd’ın Ankara Savaşı’nda Timur’a yenildikten sonra Osmanlı Devleti‘ni içine düştüğü buhrandan manevi olarak kurtaran kişilerden biri olan “Hacı Bayram Veli” nin yetiştiricisi ve yol göstericisidir. Aynı zamanda Hacı Bayramı Veli dışında Molla Fenari, Akşemseddin, Şeyh Üftade, Şeyh Bedreddin, Şeyh Şücâüddin Karamânî, Hâlil Taybî, Yusufu Hâkikî gibi önemli ilim adamları yetiştirmiştir. Somuncu Baba, zâhirî ve bâtınî ilimlerdeki derin bilgisine rağmen çok az eser vermiştir. Zira eser yazmaktan çok yazılan eserleri gönüllere işleyecek talebeler yetiştirmiştir. Somuncu Baba’nın eserleri; Şerh-i Hadis-i Erba‘în, Zikir Risalesi, Silâh’u-l Mürîdîn.
Somuncu Baba’nın Sözleri ve Vasiyeti
Somuncu Baba’nın Vasiyeti
- Gizli ve açık tüm hallerinizde Allah’tan sakının.
- İbadeti yalnız Allah rızası için yapın. Ücret umarak gündelikçi olmayın.
- Az yiyin, Az konuşun, Az uyuyun.
- Namazlara devam edin.
- Avamın[Halkın] arasına az karışın.
- Açlıktan ölseniz bile şüpheli şeyleri yemeyin.
- Daima şehvetten uzak durun.
- İnsanların ellerinde bulunanlardan ümidinizi kesin.
- Bütün kötü özellikleri terkedin. Güzel özelliklerle kendiniz süsleyin.
- Aykırı bir görüşle kendinizi cemaatinizden ayrı bırakmayın.
- Günaha götüren şiir ve şarkı dinlemekten kaçının.
- Düşüncenizde dayatmacı, ısrarcı olmayın.
İşte hepimizi okurken derin düşüncelere daldıran Somuncu Baba’nın vasiyetleri böyle. Hz. Allah bu şekilde yaşamayı nasip eylesin. Siz Somuncu Baba’yı ziyaret ettiniz mi? Konuyla ilgili eklemek istediğiniz olursa yorum kısmında belirtebilirsiniz.
